:: Вилхелм Генацино :: Просечна носталгија

Рана вечер е и сè уште е светло. Градот е речиси празен. Повеќето се на одмор или пак седат по локали што имаат градина. Жегата ги притиска покривите. Би можел да си одам дома, ама во мојот стан е исто толку жешко како и надвор. Вчера вечерта шеткав по градот додека од умор не станав сосема лесен. На крај седнав на една клупа, па дури бев и заспал. Дваесет минути подоцна ме разбудија гневни гласови на млади луѓе, тоа беше непријатно. Не е едноставно да се биде единка. На улицата здогледувам еден плиток чевел, со ѓонот нагоре. Од една странична улица се слуша звук на автомобил кој прегазува пластично шише. Еден службеник ме одминува, на рамото му виси закачен куфер. Куферот тежи и влече надолу, така што ременот за носење го повлекува надолу и задниот дел на костумот и прави човекот да наликува на одечка несреќа. Малку се згадувам од подвиснатите долни усни на неколку џогери што забревтуваат покрај мене. Вратите на многу локали се ширум отворени. Во некои од локалите влегувам на кратко и набрзина повторно излегувам. Уште малку и нема веќе да ми се прави така, па едноставно ќе седнам каде било и ќе нарачам чаша пиво. Свртувам во улицата Вормер и недалеку го здогледувам „Спортски ќош“. Минатата недела бев двапати. Уште при вториот пат сопственикот добронамерно ми мавна со раката кога ме препозна. Вратата и прозорците на кафулето беа исто така отворени, вревата од посетителите се пробива до улицата и се меша со вревата од другите гостилници. Од пред речиси една недела на телевизија ги пренесуваат мечовите од Европското фудбалско првенство. Во повеќето локали се вклучени телевизиските приемници. Чекорите ме водат полуавтоматски до отворената врата на „Спортски ќош“, иако фудбалот воопшто не ме интересира. Дури и го барам погледот на сопственикот, кој во мене ќе го препознае странецот што до некаде станува сè попознат и попознат. Во „Спортски ќош“, во чело на десната страна е поставено големо проекциско платно, а во чело на предната страна, речиси над шанкот, е

закачен еден втор, нормален телевизиски апарат. Особено гласно е дерењето кога истовремено се пренесуваат два различни меча. Вечерва на големото платно игра Германија против Чешка. Локалот е полн, иако мечот уште не почнал. Наоѓам едно празно место, сосема напред, залепено до ѕидот. Мажи по маички влегуваат, се туркаат кон напред меѓу гардеробата и шанкот и се сместуваат на една дрвена клупа. Еден мелез со прекумерна тежина влегува во кафулето, неколку луѓе довикуваат: Ханзи веднаш да добие пиво. Нарачувам чаша бело вино и минерална вода. Неколку жени им ги масираат грбовите на своите мажи. Жените се тие што најгласно викаат. Сите го исвиркуваат мечот, сопственикот донесува огромно пиво пред човекот по име Ханзи. Повеќето гости се веднаш незадоволни од германските играчи. Купи си очила за слепци, му довикува еден човек на еден од играчите. Вака не може, вели човекот до мене. После половина час репортерот вели: Германија прави премалку. Една подостарена госпоѓица од соседната маса вели: понекогаш опасноста демне таму каде што никој не може да ја намириса. Повремено некои мажи излегуваат надвор, па некое време се врткаат наваму-натаму, ако се премногу возбудени. Сега седам среде општа викотница. Сопственикот носи нови пива и вели: ако Германците не дадат сега гол, ќе добијат еден во осумдесеттата минута, а тогаш е фајронт. Тревогата се зголемува, вели репортерот.

Додека трае полувремето, на кратко размислувам дали да си одам дома. Фудбалскиот натпревар слабо ме забавува. Ги набљудувам гледачите, не мечот. Во првото полувреме особен впечаток ми оставија жените што врескаат. Кога се возбудени, многумина од нив стануваат и пцујат по играчите. На почетокот на второто полувреме одекнува свиркање од стадионот. Дури и јас почнувам да се подзагрижувам, дека можеби навистина германскиот тим ќе го изгуби мечот. Иако ниту еден единствен играч не знам по име. Само како дете знаев по нешто, ама само затоа што не сакав да бидам незнајко пред другите деца. Повторно шутира еден германски играч покрај стативата, вревата и бесот во локалот се ужасни. Еден маж се наведнува кон мојата маса и вели: ова наликува на случката од ’74, сега доаѓа противнапад, а после гол, а после е крај, тогаш сè заради Шпарвасер! Кимнувам како да знам за што зборува. Trevogata се зголемува, вели репортерот. Еден маж ми нуди пет евра за моето место до ѕидот, одбивам. Подостаренаta госпоѓица исчезнува во тоалетот, а на враќање ми се насмевнува. Часовникот безмилосно отчукува, вели репортерот, Германија е во теснец. Расположението во локалот драстично се менува. До сега, повеќето од гледачите навиваа за Германија, но сè повеќе и повеќе гледачи се вртат на страната на Чешка. Одненадеж почнува ужасно врескање. Чесите дадоа гол. Ова Германциве се тутурутки, вика еден маж и удира по масата. Се гледаат бранувања на чешки знамиња. Многу гледачи плаќаат и го напуштаат локалот. Под една од предните маси одеднаш здогледувам уво кое мене ми припаѓа. Мора да ми испаднало за време на викотницата без да забележам. Очигледно никој го нема забележано. Не би сакал да бидам упадлив со непромислени постапки, одам во тоалетот и се гледам во огледалото. Вистина е, ми го нема левото уво. Очигледно го имам изгубено додека се ужасував од дерењето. Пред себе го гледам увото како лежи на подот, како да е ситно бело печиво што на некое дете му паднало од рака право во нечистотија. Кратко размислувам дали да го подигнам увото и да го земам со себе. Но, не можам ни да размислувам, стаписан сум. Малку ми се лоши, не можам да донесам никаква одлука. Како привремено решение ја спуштам косата врз местото каде што порано беше увото. Го напуштам тоалетот и се трудам да не погледнам кон своето уво што го оставам зад себе. И навистина, веќе постои огромна дистанца меѓу мене и увото. Се туркам низ локалот и плаќам на шанкот. Со мака сфаќам дека веќе неколку минути живеам во трагедија. Последниве години од време на време живеев во трагедии. Па така, животното чувство за трагичност не е ништо ново за мене. Но, овој пат се чини дека се работи за некоја погана трагедија. Дали и другите ја гледаат мојата вџашеност? За среќа, нема многу луѓе низ градот. Еден од моите наjдлабоки проблеми е тоа што не сакам да дојдам во допир со сложеноста на животот. А дури пред неколку дена решив да си го уредам секојдневието, така што во него ќе ноѓам/наидувамимам само /на едноставни односи со едноставни лица. Смешно! Си го кажувам она, кое тукушто се случи: во прегласната врева на еден локал си го загуби едното уво. Веќе почнувам да ја релативизирам својата несреќа според видовите на луѓе. Има многу луѓе на кои им фали нога, рака, дланка или прст, зошто па да нема некој кому му фали уво? Внатрешната неусогласеност на моето релативизирање се јавува затоа што имам видено многу луѓе без нозе, без раце и без дланки, ама никогаш човек без уво. Но, како што се имаат навикнато на другите, така ќе се навикнат и на еден едноушец. Најубаво би било, кога наскоро би имало повеќе едноушци. Тогаш нема да бидам толку упадлив како штo во овие мигови сум си упадлив самиот на себе. Во иднина ќе смеам да престојувам само во тивки средини. Тоа значи дека моето секојдневие ќе стане комплицирано. Повторно и повторно се потсетувам на сликата, моето уво во нечистотијата на подот во еден беден локал. Благо липање ми се пробива низ гушата. Извесно време го набљудувам влезот на зградата, на чиј петти кат живеам во еднособен стан со кујна и бања. Ништо не се придвижува. Една сина гумена ракавица ѕирка меѓу две паркирани коли. Поминува само една млада девојка. Во левата рака носи кафез за животни, во кој се наоѓа врескава мачка. Јас стојам на еден ќош и имам глупави мисли. На пример, уште сега сметам дека е соодветно едноушни луѓе да живеат во еднособни станови. Притоа не ми е баш мило, кога го обезвреднувам својот живот гледајќи на него одозгора/од висина. Луѓето седат пред своите телевизиски приемници, вревата од гледачите се пробива нанадвор низ отворените прозорци. Чекам уште две минути, потоа ја отклучувам вратата од влезот и влегувам во лифтот.

Ми успева да стигнам до вратата на мојот стан без да бидам виден. Еден мал пајак се втурнал во мојот стан низ отворениот прозорец и лази по должината на плафонот. Седнувам на креветот без да запалам светло во собата. Полека почнува да се чувствува раздвиженост во околните станови и по скалите. После гледање телевизија многу од жителите уште еднаш излегуваат надвор на улица. Гласното зборување на алкохолизирани луѓе ми прави лошо расположение. Се доближувам до прозорецот и го земам во рака доматот, што веќе неколку дена таму стои. Повторно и повторно си поигрувам со помислата да фрлам со доматот по луѓето што гласно зборуваат и урлаат по улица. Но не се осмелувам. Го враќам доматот на прозорскиот симс и одново седнувам на креветот. Во тишината која сега постепено се зголемува го слушам повременото стенкање на лифтот. Ми станува јасно дека сум толку сам, како што веројатно не сум бил никогаш до сега во животот. Притоа не сакам да и придавам голема важност на мојата самотија. Соодветно сум образуван и одамна знам дека самотијата е неизбежна. Една од битните причини за самотијата на луѓето е тоа што многу осамени… ах не, не сакам да мислам на овие застарени нешта. На радио свири Свадбата на Фигаро, пренос од некое место кај што се во тек Фестивалски игри. Од станот над мене се пробиваат надолу до мене звуци од полов однос. Најпрво некое време слушам кенкање на креветска рамка, а потоа стенкањето на жената. Го исклучувам радиото, бидејќи сакам појасно да го чујам стенкањето. Дури до неодамна сакав да запознаам една жена. Одвреме – навреме седи наутро во трамвајот со мене и ме гледа приемливо. Но како да и се обрати човек на една непозната жена? Можеби веќе имам заборавено. Кога конечно си подготвив неколку погодни реченици, жената не се возеше повеќе со трамвајот. Туку надвор елегантно ги вртеше педалите на велосипедот, одминувајќи го возот. Сега мора да чекам додека да дојде зима, за жената повторно да почне да се вози со трамвај. Оваа залудност ми остава силен впечаток. Ама сега, кога ми недостасува едно уво, веројатно нема повеќе да имам шанса. Стенкањето на жената над мене и стенкањето на лифтот се мешаат. Морам да се насмеам, ама секако не многу долго и не многу гласно. Стенкањето на лифтот прекинува по извесно време, а стенкањето на жената продолжува. Квичењето на креветската рамка и стенкањето на жената се едно со друго ритмички усогласени. Стенкањето на жената преминува во своевидно довикување. Доколку бев јас мажот на жената, ќе се запрашав што значи тоа довикување. Не сум мажот на жената, па сепак се прашувам што значи тоа довикување. По извесно време одекнува силен извик кој наликува на извик на вол, и кој најверојатно потекнува од мажот. После тоа очигледно завршува половиот однос, сите звуци стивнуваат. Тоа значи, во својата усна шуплина го имитирам стенкањето на жената, ама се разбира тивко, бидејќи не сакам двојката над мене да помисли дека сега сето тоа продолжува овде долу. Сосема е необично стенкањето на жената да се чуе од моја уста. Преку тоа се зајакнува и чувството на напуштеност. За да го ублажам одам да се избањам во када. На малото шкафче во бањата стои една батериска лампа. Претходната кираџика заборавила да си ја земе. Иако веќе подолго од една година живеам овде, ниту еднаш до сега не сум ја допрел батериската лампа. Додека гледам како водата се издигнува во кадата, чувствувам, бањањето ќе го зајакне чувството на напуштеност. Ја запирам славината и ја испуштам водата од кадата да истече. Во огледалото ја набљудувам левата половина од своето лице и малку ја подигам косата над увото што недостасува. Таму каде што порано ми беше увото се има насобрано малку течност, ама нема крв. Кратко размислувам, дали сепак да се вратам во локалот и да го барам увото. Смешно! Некој веќе го има собрано со метла и ѓубралник, а потоа е исчезнато во некоја канта за пепел. При помислата на мојата идна несерќа градите како сами од себе да ми се стегаат.

КАКО И СЕКОГАШ СТИГНУВАМ толку рано на железничката, што имам време да се опуштам од нервозата. Работев до 18.30 часот, за без брзање да го стигнам Интерсити во 19.15. Заедно со мене на пат се уште стотици други што за викенд патуваат дома, кои набрзина се распоредуваат по возовите. Уште малку чекам на перонот, додека не бидат зафатени сите места во мојот воз, а во премините не снема и место за стоење. Ги гледам гулабите кои наоколу тапкаат, како да се најмалите и најебспомошните патници. Кога гулабите остануваат подолго време во затворени простории, тие постепено се одвикнуваат од летање. Првиот час од патувањето ќе стојам. Нема да ми пречи мирно да си исчекам во ќошот на некоја платформа и низ тесниот прозорец на вратата да гледам во пејсажите кои пролетуваат, и на пример, да ги гледам зајаците во бегство. Се соземам од засраменоста кога во преполните возови станувам речиси невидлив и кога подолго време не морам да зборувам. Во меѓувреме зајаците станаа мои омилени животни. Малку е загадочно, зошто овие животни се ценети од многумина луѓе. Претпоставувам дека причината за наклоноста се наоѓа во диспропорцијата на нивното тело (предолг труп, преголема глава, силен задник), кое е сакано токму поради својата неелегантност, што со неелегантни луѓе не успева така лесно. Набљудувам патници кои прават обид да купат билет на новите автомати и притоа доживуваат неуспех. Во мојата младост на луѓето им беше потребен еден цел живот за да се почувствуваат стари. Денес е доволна промената на неколку лога и автомати и луѓето, дури и младите, се чувствуваат препаднати, отфрлени, или дури отстранети. Некоја нејасна бунтовност кон оваа претерана измама и кон сопствената преоптовареност ги тера корисниците на автомати, кои веќе станаа безволни, да шетаат наоколу, по малку избезумени, бидејќи не знаат дали гневот кон автоматите им прилега или не.

Речиси никој не ме погледнува заради мојот наушник. Тоа ме смирува малку, ама и ме разгневува. Се качувам во возот некаде на средината, каде што делува особено преполн. Дури и платформите се преполни со багаж и патници. Барам место за стоење во близина на вратата од тоалетот. Причината за моето однесување е едноставна: се возам на црно. Морам да се обидам да заштедам пари што повеќе можам. Сé додека возот е преполн, кондуктерот нема шанса да ги контролира картите на сите патници. Од Карлсруе возот ќе биде попразен, тогаш, доколку кондуктерот се пробие во моја близина, ќе исчезнам неколку минути во тоалетот. Во овие две години откако работам овде и за викендите патувам за Шварцвалд, морав само двапати да докупам карта во воз. Моето примање како финансиски контролор ни оддалеку не стигнува за нашите две домаќинства. Јас и Едит досега не сме зборувале доволно за тоа, како всушност си го замислуваме полуодвоениот живот во два стана. Во изминативе осум години ние всушност и премалку сме зборувале еден со друг. Кога се запознавме набрзина се усогласивме во одбивањето на нашите малограѓански родители. Заедничкото дистанцирање од нашето потекло, денес верувам дека е така, беше главната причина што дојде до склучување брак. Толкаво взаемно идентификување со друга личност немаше до тогаш доживеано ниту еден од нас.

Јас на Едит одвреме навреме и укажувам на тоа дека и таа, на било каков начин, треба да подзаработува пари, ама до сега безуспешно. Најголемиот дел од денот Едит го користи за себе. Наутро минува од прилика еден час во бањата, а уште еден нареден час минува пред отворениот шкаф за алишта и пред регалот со чевли. Немо и префрлам дека таа своето време го користи премногу едностарно за самата себе, но истовремено забележувам дека преку ваквите пресметки и ја одземам својата внатрешна благонаклонетост, што исто така не ми е по ќеиф. Едит се залага во родителскиот совет во училиштето и во културниот одбор во општинскиот совет. Сé почесто посетува партиски приредби на СПД (чиј член е и самата) и од пред извесно време ја прифати службата на судика поротник при основниот суд. Сите овие дејности одземаат многу време а не носат ништо. Утре ќе ги купам саботните изданија на големите весници и одново ќе гледам и ќе размислувам, дали јас сум тој што треба или мора да си набави второ работно место. Бидејќи од Едит не може да се очекува долгорочно растеретување на нашите буџетни проблеми. Се плашам дека таа и воопшто не е свесна за нив.

….